Zakład Sztucznej Inteligencji

Współpraca naukowa

W ramach wspólnych projektów pracownicy Zakładu Sztucznej Inteligencji współpracują z następującymi instytucjami badawczymi:

• Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie
• Instytut Podstaw Informatyki PAN w Warszawie
• Politechnika Wrocławska
• Politechnika Śląska w Gliwicach

W ramach badań interdyscyplinarnych członkowie zakładu współpracują z innymi Wydziałami Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza:

• Wydział Neofilologii

Współpraca z biznesem

Sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe, komunikacja człowiek-komputer, systemy dialogowe, tłumaczenie maszynowe to tematy charakteryzujące się dużym potencjałem badawczo-rozwojowym (B+R). Pracownicy Zakładu Sztucznej Inteligencji posiadają doświadczenie w badaniach przemysłowych i eksperymentalnych pracach rozwojowych w tych dziedzinach. Wykonane wdrożenia obejmują:

• Inteligentne systemy wspierające diagnostykę medyczną
• Przetwarzanie i analizę obrazów (w tym badanie percepcyjnej oceny jakości materiałów multimedialnych – quality assessments metrics).
• Zastosowanie rozpoznawanie obrazów w systemach rekomendacyjnych
• Zastosowanie systemów inteligentnych w ocenie przemysłowych procesów wytwarzania (zarządzanie procesem produkcji przemysłowej i oceny procesów wytwarzania).
• Metody obliczeniowe w analizie języków naturalnych.
• Tłumaczenie maszynowe
• Budowę inteligentnych systemów wspierających kształcenie
• Wyszukiwarki semantyczne

Współpraca z firmą Samsung Electronics

Zakład Sztucznej Inteligencji prowadzi ciągłą współpracę z firmą Samsung Electronics w ramach projektów związanych z przetwarzaniem języka naturalnego.

Współpracę rozpoczął 3-miesięczny projekt pilotażowy o nazwie Machine Translation Modules. Czas trwania projektu to: 1.10.2012 – 28.02.2013. Celem projektu było opracowanie – na bazie narzędzi wytworzonych w projekcie badawczym “Narzędzia do automatycznego przetwarzania języka polskiego udostępnione publicznie” – algorytmów stosowanych w tłumaczeniu automatycznym, a mianowicie:

• Dopasowanie korpusów dwujęzycznych na poziomie zdań
• Dopasowanie korpusów dwujęzycznych na poziomie wyrazów
• Generowanie poprawnie skonstruowanych zdań z listy tokenów zwracanej przez statystyczny system tłumaczenia automatycznego

Począwszy od roku 2015 współpraca między UAM i firmą Samsung Electronics realizowana jest w postaci rocznych projektów o nazwie Badania w zakresie Przetwarzania Języka Naturalnego 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020. Projekty ze strony UAM prowadzone są przez kierownika ZSI prof. Krzysztofa Jassema, a biorą w nich udział pracownicy Zakładu Sztucznej Inteligencji, doktoranci Szkoły Doktorskiej UAM oraz studenci Wydziału Matematyki i Informatyki UAM.

Celem projektów jest opracowanie algorytmów rozpoznawania mowy czterech języków europejskich (angielski, francuski, hiszpański i niemiecki) oraz skonstruowanie modułów rozumienia wypowiedzi w tych językach. Stosowane są metody głębokiego uczenia maszynowego oraz metody skończenie-stanowe. Opracowane w ramach projektów rozwiązania wdrażane są w urządzeniach mobilnych firmy Samsung.

Zakład Sztucznej Inteligencji organizuje ogólnozakładowe Seminarium Zakładu Sztucznej Inteligencji. Seminarium odbywa się we wtorki o godz. 11:00 w Klubie Profesorskim (A0-13). Organizatorem seminarium jest Patryk Żywica.

Oprócz tego, poszczególne grupy badawcze spotykają się na własnych seminariach:

• Seminarium Inteligentnych Systemów Wspierających Kształcenie

  Seminarium odbywa się we wtorki o godz. 9:00 w sali B3-19,20. Organizatorem seminarium jest Jacek Marciniak

• Seminarium Grupy Inteligencji Obliczeniowej

  Seminarium odbywa się we wtorki o godz. 10:00. Chairmanem seminarium jest Maciej Wygralak.

• Seminarium Modelowania Języka i Analizy Dyskursu

  Wspólne seminarium grup Modelowania Języka i Analizy Dyskursu odbywa się we wtorki o godz. 11:00. Chairmanem seminarium jest Filip Graliński, natomiast organizatorem seminarium jest Paweł Skórzewski

• Seminarium Modelowania Zjawisk Naturalnych

  Seminarium odbywa się we wtorki o godz. 12:30. Chairmanem seminarium jest Wojciech Pałubicki.

Doktoraty

Prace doktorskie prowadzone są w ramach szkoły doktorskiej UAM oraz w programie doktoratów wdrożeniowych. W ramach szkoły doktorskiej prace prowadzone są pod kierunkiem pracowników Zakładu i wpisują się w tematykę prowadzonych przez nich badań. Doktoraty wdrożeniowe nadzorowane są przez pracowników Zakładu we współpracy z podmiotami gospodarczymi prowadzącymi działalność badawczo-rozwojową, takimi jak: Samsung Electronics, OLX, czy Applica.ai.

Prace magisterskie

Tematyka prac magisterskich realizowanych w ramach badań prowadzonych przez pracowników Zakładu Sztucznej Inteligencji:

prof UAM dr hab. Krzysztof Dyczkowski

• Inteligentne systemy podejmowania decyzji (w oparciu o dane niepewne)
• Analiza danych w sporcie (piłka nożna)

dr Filip Graliński

• Modelowanie języka na potrzeby korekty gramatycznej i tłumaczenia maszynowego
• Przetwarzanie tekstów w wymiarze diachronicznym

prof. UAM dr hab. Krzysztof Jassem

• Zastosowanie metod uczenia maszynowego w przetwarzaniu języka naturalnego
• Tłumaczenie automatyczne
• Informatyczne narzędzia dydaktyczne

prof. UAM dr hab. Jacek Marciniak

• Inteligentne systemy wspierające kształcenie (ITS, Intelligent Tutoring Systems)
• Ontologie w procesie modelowania wiedzy

dr Wojciech Pałubicki

• Grafika komputerowa
• Modelowanie matematyczne procesów biologicznych/fizycznych
• Zastosowanie glebokich siec neuronowych w agrikulturze i biologii

dr Anna Stachowiak

prof. dr hab. Maciej Wygralak

• Nieprecyzyjność informacji i zbiory rozmyte
• Systemy regułowe,
• Metody grupowego podejmowania decyzji.

Zajęcia prowadzone przez pracowników Zakładu Sztucznej Inteligencji na studiach inżynierskich i magisterskich z informatyki  na Wydziale Matematyki i Informatyki UAM:

• Analiza i projektowanie obiektowe
• Arytmetyka finansowa i analiza portfela
• Bazy danych
• Cloud computing with AWS
• Gromadzenie i eksploracja danych
• Inżynieria oprogramowania
• Laboratorium systemów rozmytych
• Laboratorium widzenia komputerowego
• Modelowanie i przetwarzanie informacji nieprecyzyjnej
• Modelowanie informacji w ekonomicznych modelach decyzyjnych
• Podstawy programowania
• Projekt inżynierski
• Pracownia programowania
• Przetwarzanie języka naturalnego
• SQL w analizie danych
• Systemy informatyczne
• Systemy inteligentne
• Systemy operacyjne
• Sztuczna inteligencja
• Technologie internetowe
• Technologie XML
• Tworzenie systemów informatycznych
• Uczenie maszynowe
• Wprowadzenie do baz danych
• Zarządzanie projektem informatycznym

Zakład Sztucznej Inteligencji rozpoczął działalność 1 stycznia 2020 roku po połączeniu trzech zakładów:

• Zakładu Lingwistyki Informatycznej i Sztucznej Inteligencji

Zakład Lingwistyki Informatycznej i Sztucznej Inteligencji powstał w 1993 i kierowany był przez prof. dr hab. Zygmunta Vetulaniego.

• Zakładu Metod Przetwarzania Informacji Nieprecyzyjnej

Zakład Metod Przetwarzania Informacji Nieprecyzyjnej został wyodrębniony w 2010 roku z Zakładu Metod Numerycznych. Kierowany był przez prof. dr hab. Macieja Wygralaka. Głównym przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie były systemy inteligentne i obliczenia inteligentne ze szczególnym uwzględnieniem nieprecyzyjności i niepełności informacji.

Archiwalna strona zakładu

• Zakładu Przetwarzania Języka Naturalnego

Historia zakładu sięga roku 2010, kiedy to z ówczesnego Zakładu Metod Numerycznych zostały wydzielone Zakład Przetwarzania Informacji Nieprecyzyjnej oraz Pracownia Systemów Informacyjnych. Kierownictwo Pracowni Systemów Informacyjnych powierzono prof. Krzysztofowi Jassemowi. W 2017 na bazie Pracowni Systemów Informacyjnych został utworzony Zakładu Przetwarzania Języka Naturalnego.

W ramach pracowni, a następnie zakładu prowadzono głównie badania z dziedzin lingwistyki komputerowej i przetwarzania języka naturalnego. W szczególności badania te koncentrowały się na takich zagadnieniach, jak: parsing, tłumaczenie automatyczne (statystyczne, regułowe i tłumaczenie przez analogię), uczenie maszynowe, wyszukiwanie i wydobywanie informacji (text mining, rozpoznawanie jednostek nazwanych), question answering, leksykografia, automatyczne tworzenie słowników dwujęzycznych, modele zrównoleglania wyrazów, segmentacja zdań, automatyczna korekta ortograficzna i gramatyczna tekstu.

W ramach zakładu działają grupy badawcze poświęcone następującym dziedzinom:

• Analiza Dyskursu
• Inteligencja Obliczeniowa
• Inteligentne Systemy Wspierające Kształcenie
• Lingwistyka Informatyczna
• Modelowanie Języka
• Modelowanie Zjawisk Naturalnych

Grupa prowadzi badania nad technikami modelowania dyskursu i ich stosowaniem w systemach dialogowych i humanistyce cyfrowej.

Członkowie grupy:

• dr Marek Kubis – lider grupy
• dr Paweł Skórzewski
• mgr inż. Tomasz Ziętkiewicz

Inteligentne systemy wspierające kształcenie (ang. Intelligent Tutoring Systems; ITS) to klasa systemów informatycznych rozwijanych od lat osiemdziesiątych XX wieku. Wraz z rozwojem technologii, metod i narzędzi badawczych oraz potrzeb użytkowników końcowych, systemy tego typu budowane były w różnych architekturach i podejściach. W ramach grupy badawczej prowadzone są badania podstawowe oraz prace badawczo-rozwojowe z zakresu inteligentnych systemów wspierających kształcenie, ze szczególnym uwzględnieniem architektury systemów osadzonych w dynamicznie przyrastających repozytoriach treści dydaktycznej.

Członkowie grupy:

• prof. UAM dr hab. Jacek Marciniak – lider grupy
• dr Andrzej Wójtowicz
• dr Barbara Kołodziejczak
• mgr inż. Marcin Szczepański

Członkowie grupy:

• prof. dr hab. Zygmunt Vetulani – lider grupy
• prof. UAM dr hab. Jacek Marciniak
• dr Tomasz Obrębski
• mgr Marta Witkowska

Współpracownicy:

• prof. dr hab. Janusz Taborek
• dr Jolanta Bachan
• dr Paweł Dybała
• dr Irakli Kardava

Grupa zajmuje się badaniem neuronowych modeli języka, w szczególności z uwzględnieniem ciągłych wymiarów takich jak czas czy dwuwymiarowa struktura dokumentu. Stosujemy modele języka w takich zadaniach, jak rozumienie języka naturalnego, korekta gramatyczna, tłumaczenie maszynowe, klasyfikacja temporalna. Grupa Modelowania Języka zajmuje się również ewaluacją i meta-ewaluacją modeli języka i innych zadań NLP.

Członkowie grupy:

• dr Filip Graliński – lider grupy
• prof. UAM dr hab. Krzysztof Jassem
• dr Rafał Jaworski
• mgr Tomasz Dwojak
• mgr Dawid Jurkiewicz
• mgr Karol Kaczmarek
• mgr Jakub Pokrywka
• mgr Wojciech Włodarczyk
• inż. Krzysztof Jurkiewicz

Członkowie grupy:

• dr Wojciech Pałubicki – lider grupy
• dr Andrzej Wójtowicz
• mgr Jacek Kałużny
• mgr Andrzej Kokosza
• mgr Miłosz Makowski

Współpracownicy:

• dr Wojciech Kowalewski